Można powiedzieć, że efektywność energetyczna to najtańsze „paliwo”, które może odegrać ogromną rolę w dążeniu do neutralności klimatycznej i w przetrwaniu kryzysu energetycznego wywołanego wciąż rosnącymi kosztami emisji CO2, problemami z dostępnością surowców kopalnych i z wysokimi cenami ich kupna.
Efektywność energetyczna to najbardziej racjonalne i optymalne zużycie energii. W unijnej polityce energetyczno-klimatycznej od 2018 r. obowiązuje zasada pierwszeństwa dla niej. Koszty transformacji energetycznej są bardzo wysokie, jednakże poprawa efektywności energetycznej, jako części tego złożonego procesu, jest najszybszym i najtańszym sposobem zmniejszenia zapotrzebowania na energię i redukcji zużycia paliw kopalnych. To przełoży się na lepszą jakość powietrza, redukcję emisji CO2 i stabilizację cen dla odbiorców końcowych.
Potencjał zwiększenia efektywności energetycznej jest ogromny i dotyczy niemal każdego sektora. Dla Veolii od dawna jest ona jednym z priorytetów dlatego m.in. Veolia Energia Poznań nieustająco modernizuje sieć ciepłowniczą i wyposaża ją w czujniki i narzędzia analityczne, które usprawniają działanie. Innym zastosowanym przez spółkę rozwiązaniem z zakresu efektywności energetycznej, jest akumulator ciepła o pojemności 24 tys. m3 wody, który funkcjonuje na terenie elektrociepłowni Karolin. Dzięki temu poznański system dystrybucji ciepła zyskał większą elastyczność i stabilność dzięki możliwości magazynowania blisko 4 000 GJ energii. Akumulator wyrównuje pracę elektrociepłowni w cyklu dobowym, umożliwiając zwiększenie produkcji w kogeneracji. Taki system akumulacji ciepła umożliwia także uniknięcie konieczności użycia urządzeń szczytowych, a co za tym idzie ogranicza emisję.
Veolia Energia Poznań konsekwentnie realizuje swoją strategię dekarbonizacji, ale oprócz inwestycji własnych zachęca i pomaga innym podmiotom w szukaniu i tworzeniu rozwiązań dopasowanych do ich potrzeb. Przykładem może być współpraca z Volkswagen Poznań przy odzysku ciepła odpadowego z różnych procesów produkcyjnych zachodzących w ich odlewni części samochodowych – mówi Bartłomiej Pawluk, Dyrektor Handlowy Region Poznań, Veolia Energy Contracting Poland, Członek Zarządu Veolia Energia Poznań.
Część tej inwestycji to współtworzony przez Veolię układ odzysku ciepła generowanego podczas pracy zespołu sprężarek, który pozwolił obniżyć emisje dwutlenku węgla o ok. 1 070 Mg rocznie i zaoszczędzić blisko 40 000 GJ. Co ciekawe, o 17 tys. m3 spadło także zużycie wody . Wykorzystanie energii z ciepła odpadowego, jak widać, daje wymierne korzyści – zasila ona w części miejską sieć ciepłowniczą, poprawia efektywność energetyczną fabryki, a co najważniejsze – to rozwiązanie sprawia, że mniejszą ilość energii cieplnej trzeba wytworzyć z węgla w Elektrociepłowni Karolin.
Przemysł i energetyka to jedno, jednak ogromnym wyzwaniem pozostaje podniesienie efektywności energetycznej budynków. Większość z nich nie spełnia obecnie obowiązujących standardów energetycznych. Budynki należą do jednych z największych emitentów dwutlenku węgla – w Polsce odpowiadają one za około 38% emisji gazów cieplarnianych. Poza wymianą nieefektywnych źródeł ogrzewania, niezbędna jest także zmiana postaw społecznych i zrozumienie, że kontrola oraz redukcja konsumpcji energii w budynkach w obecnych czasach musi stać się nowym standardem.
Badanie przeprowadzone w 2020 roku przez Izbę Gospodarczą Ciepłownictwo Polskie wykazało, że ponad połowa Polaków przegrzewa swoje mieszkania, utrzymując średnią temperaturę na poziomie 22°C i więcej. W Polsce z ciepła systemowego korzysta 15 mln osób. Gdyby wszyscy odbiorcy tego ciepła zmniejszyli w tzw. sezonie grzewczym temperaturę w pomieszczeniach choć o 1°C to wyobraźmy sobie, skalę redukcji zużycia paliw. Przyczyniłoby się także do zmniejszenia w Polsce emisji CO2 o około 1 mln ton rocznie. Obecnie 1 tona kosztuje ok. 90 euro. Jak widać możliwości oszczędności są w tym przypadku dosłownie na wyciągnięcie ręki: przekręceniem termostatu możemy zmniejszyć wysokość naszego rachunku za ciepło o około 5 – 8 proc. rocznie, a przecież jeden stopień mniej w pomieszczeniu nie wpłynie na pogorszenie komfortu cieplnego osób w nim przebywających. Niezbędna jest zatem edukacja społeczeństwa i informowanie o tym, jak zmiana codziennych przyzwyczajeń może realnie wpłynąć na ochronę zasobów i redukcję emisji.
Z perspektywy Europy, według danych Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA), obniżenie temperatury w budynkach o ten 1 stopień mogłoby zmniejszyć zapotrzebowanie na gaz w UE o około 10 miliardów metrów sześciennych rocznie. Zatem poprawa efektywności energetycznej budynków to także kwestia bezpieczeństwa energetycznego. Redukcja konsumpcji energii stała się szalenie istotna – szczególnie teraz. Przykładowo, niemiecki minister gospodarki zaapelował w tym miesiącu do obywateli i biznesu, aby robili wszystko, co w ich mocy, żeby oszczędzać energię.
Pomimo stałego podnoszenia efektywności produkcji ciepła i jego dystrybucji jest dużo do zrobienia po stronie odbiorców końcowych. Z danych UE wynika, iż większość budynków w Europie wykazuje straty energii, a nieruchomości odpowiadają za 40 proc. zużycia energii na naszym kontynencie.
Dlatego w Poznaniu staramy się to zmienić i pomagać naszym klientom zapanować nad tymi stratami. Obecnie we współpracy ze Spółdzielnią Mieszkaniową Osiedle Młodych, prowadzimy pilotażowy w skali kraju projekt odzysku ciepła z wentylacji w bloku z wielkiej płyty którego celem jest zmniejszenie zużycia ciepła poprzez wyeliminowanie jego strat. Jeśli ten pilotaż się powiedzie to tego typu rozwiązania będziemy rozwijać na większą skalę – dodaje Bartłomiej Pawluk.
Veolia zachęca do poszukiwania rozwiązań mimo, iż inwestycje w poprawę efektywności energetycznej napotykają wciąż na różne bariery. Potwierdza to m.in. jeden z raportów think thanku WiseEuropa, z którego wynika, że ogromnym utrudnieniem jest dostęp do funduszy na inwestycje w efektywność, które są opłacalne w okresie swojej trwałości, ale wymagają znacznego nakładu finansowego na początku. WiseEuropa wskazuje również, że postęp w obszarze efektywności energetycznej utrudnia niski poziom świadomości nt. dostępnych rozwiązań, opłacalności ich wdrażania oraz celów i polityk unijnych, które czynią poprawę efektywności niezbędną. Stąd konieczne jest wsparcie publiczne ułatwiające finansowanie poprawy efektywności oraz podnoszenie poziomu świadomości całego społeczeństwa na jej temat.
Zdaniem Bartłomieja Pawluka – Efektywność energetyczna jest coraz głośniej omawiana w kręgach branżowych i biznesowych, i bardzo nas to w Veolii cieszy, ale trzeba zrobić wszystko aby ten temat trafił także “pod strzechy”. Dopiero wówczas uzyskamy tak bardzo potrzebny efekt skali.